De kunst van gezond ouder worden in Deventer

De verandering van de rol en functie van bibliotheken in wijken is steeds meer zichtbaar. Met 'Community Librarians' krijgen bibliotheken steeds meer de rol van huis van de wijk/dorp en maken ze actief contact met inwoners. De nieuwe rol van bibliotheken om mensen samen te brengen, wordt net zo belangrijk als het bieden van toegang tot literatuur, cultuur, informatie en digitale vaardigheden. Hierdoor zijn bibliotheken nu een belangrijke spil in het web tussen inwoners, kunst & cultuur en welzijn geworden. Bibliotheek Deventer ziet deze verschuiving ook en heeft de ambitie om zich in deze nieuwe rol verder te ontwikkelen en profileren.

Uitdaging

In maart 2024 vroeg de gemeente Deventer aan de bibliotheek om vanuit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), inwoners en partners uit het sociaal en cultureel domein samen te brengen. Om zo bij te dragen aan een voor de inwoners van Deventer en omgeving zo lang mogelijk gelukkig en gezond leven. Maar met zoveel mogelijkheden is het moeilijk om te bepalen waar je begint en welke koers je moet gaan varen. Vrijwilliger en oud-collega Thécla wist dat ze bij Spectrum aan het goede adres zìjn om de bibliotheek te helpen bij het invullen van deze nieuwe koers. 

Aanpak

Om gelukkig en gezond oud te worden, is meer nodig dan alleen fysieke gezondheid. Sociale relaties, zingeving, je materiële situatie en een betekenisvolle dag spelen ook een grote rol. Toch richten mensen met een tekort in één van deze aspecten zich vaak uitsluitend op dat ene, zoals herstel van een ziekte of het zoeken naar een partner. Dit leidt vaak tot frustratie en een beperkte kijk op de eigen mogelijkheden.

Kunst haalt mensen uit huis, breekt muren door, opent deuren en stimuleert het zoeken naar nieuwe mogelijkheden rond de vraag naar participatie en betekenis. Daarom heeft Spectrum de bibliotheek van Deventer begeleid bij het verbinden van kunstenaars en culturele instellingen aan partners uit het sociaal domein. Samen met deze partners is geïnventariseerd wat er al gebeurde op het gebied van gezond ouder worden in Deventer en is de vraag gesteld hoe en waar kunst en cultuur van (meer)waarde zouden kunnen zijn. Dit leidde tot de Zomerparels, een project gesubsidieerd door SPUK-GALA, dat kleine sociaal-artistieke initiatieven mogelijk maakt die bijdragen aan gezond ouder worden. Zomerparels verbinden ouderen met zichzelf en met anderen. Ze activeren en stimuleren ouderen om nieuwe deuren te openen en het mooie van de wereld te verkennen. Momenteel zijn zeven projecten toegekend en gestart.

Daarnaast zijn samen met de bibliotheek kaders ontwikkeld voor grotere projecten, Deventer Kunstparels. Spectrum adviseerde over het opzetten van een beoordelingscommissie, om ervoor te zorgen dat aanvragen goed aansluiten bij de doelstellingen van de bibliotheek en van het GALA. Ook stelde Spectrum kaders op voor de monitoring en evaluatie.

Resultaat

Samen met de bibliotheek is er gebouwd aan een sterker sociaal-artistiek netwerk in Deventer, gericht op gezond ouder worden. Er is een sociaal-artistieke kaart van Deventer opgeleverd, die helpt bij het ontdekken van kansen voor nieuwe projecten en het versterken van bestaande initiatieven.

Na de Zomerparels zijn in het najaar van 2024 de Deventer Kunstparels van start gegaan. Hierin is ruimte voor grotere sociaal-artistieke projecten. Ook de Kunstparels zijn bedoeld om met inzet van kunst en cultuur verder bij te dragen aan de gezondheid en welzijn van ouderen. Over de projectaanvragen oordeelt de door Spectrum geadviseerde beoordelingscommissie. 

Tot slot wordt er een monitoring- en evaluatiesysteem (M&E systeem) ingevoerd om de voortgang en de effecten van de interventies te meten. Het idee is om hierin samen te werken met de hogeschool Saxion. De bibliotheek wil graag de werkplaats Sociaal Domein in Nijmegen betrekken bij het maken en uitvoeren van het M&E-systeem, omdat zij gespecialiseerd zijn in sociaal-artistieke samenwerking. Aan de hand van diverse metingen en evaluaties wordt er gekeken hoe de projecten bijdragen aan de doelen van het GALA en waar nog meer winst te behalen valt. Zo blijft de kwaliteit van de samenwerking en de resultaten gewaarborgd.

Ben je benieuwd hoe wij jouw organisatie kunnen helpen bij het verbinden van kunst en het sociale domein? Neem contact met ons op en bespreek de mogelijkheden!